Tipo e nº de recurso: recurso de suplicación 974/2011 IP.

Xulgado de orixe/autos: demanda 802/2008 Xulgado do Social número 1 de Ferrol.

Recorrentes: Navantia, S.A., Pedro Emilio Fernández Alberto, María Carmen Fernández Alberto, Gloria María Fernández Alberto, Alejandra Fernández Alberto.

Avogados: Francisco Javier García Ruiz, Víctor Manuel López Casal.

Procurador: Jaime José del Río Enríquez.

Recorridos: Mapfre Empresas, Compañía de Seguros y Reaseguros, S.A., Izar Construcciones Navales, S.A. en liquidación, Tuber, S.A.

Avogados: Nemesio Barxa Álvarez, Jorge Manuel Vázquez Miranda.

Procuradores: María Ángeles Fernández Rodríguez, Luis Sánchez González.

M. Socorro Bazarra Varela, secretaria xudicial da Sección Primeira da Sala Segunda do Social do Tribunal Superior de Xustiza da Coruña, fago saber que no procedemento de recurso de suplicación 974/2011 desta sección, seguido por instancia de Pedro Emilio Fernández Alberto e outros contra a empresa Navantia, S.A., Mapfre Empresas, Compañía de Seguros y Reaseguros, S.A., Izar Construcciones Navales, S.A. en liquidación, Tuber, S.A. sobre reclamación de cantidade, foi ditada a seguinte resolución:

«Maxistrados:

José Manuel Mariño Cotelo.

Fernando Lousada Arochena.

Fernando Fernández Olmedo.

A Coruña, vinte de setembro de dous mil trece.

Despois de ter visto e deliberado sobre as presentes actuacións, o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia, Sala do Social, de acordo co establecido no artigo 117.1 da Constitución española, ditou a seguinte

Sentenza:

No recurso de suplicación 974/2011, formalizado por Francisco Javier García Ruiz, letrado, en nome e representación de Navantia, S.A., contra a sentenza ditada polo Xulgado do Social número 1 de Ferrol no procedemento demanda 802/2008, seguido por instancia de Pedro Emilio Fernández Alberto, María Carmen Fernández Alberto, Gloria María Fernández Alberto, Alejandra Fernández Alberto contra Navantia, S.A., Mapfre Empresas, Compañía de Seguros y Reaseguros, S.A., Izar Construcciones Navales, S.A. en liquidación, Tuber, S.A., sendo maxistrado relator José Manuel Mariño Cotelo.

Das actuacións dedúcense os seguintes:

Antecedentes de feito:

Primeiro. Pedro Emilio Fernández Alberto e outros presentou demanda contra Navantia, S.A., Mapfre Empresas, Compañía de Seguros y Reaseguros, S.A., Izar Construcciones Navales, S.A. en liquidación, Tuber, S.A., que foi remitida para o seu coñecemento e axuizamento ao sinalado xulgado do social, o cal ditou a sentenza datada no trinta de xullo de dous mil dez.

Segundo. Na sentenza impugnada en suplicación consignáronse os seguintes feitos expresamente declarados probados:

• Primeiro. Pedro Fernández Grande, nado en 1944, prestou servizos por conta e dependencia da entón empresa Astilleros y Talleres del Noroeste, S.A. (posteriormente Izar Construcciones Navales, S.A.), empresa en que ingresou o 19.6.1972, como oficial de 3ª chumbeiros no centro de chumbeiros; o 1.3.1975 foi clasificado oficial de 2ª; o 1.3.1977 foi clasificado como oficial de 1ª; o 31.12.1984 causou baixa incorporándose ao Fondo de Promoción de Emprego do Sector Naval como consecuencia do ERE 820/1984; o 1.12.1989 reincorporouse coa mesma categoría e no mesmo gremio que antes de pasar ao Fondo; e causou baixa na empresa o 31.3.1990 ao térselle recoñecido unha incapacidade permanente total.

• Segundo. A antiga Astano, S.A. na pasada década de cincuenta dispuña de regulamento de réxime interior para o funcionamento en medidas preventivas sobre accidentes de traballo, do Comité de Seguranza e Hixiene en Traballo, e en 1951 elaborouse memoria do Comité de Seguranza e Hixiene no Traballo; na década de 60 elaborouse o documento do 4 de marzo de 1965 sobre prevención de riscos laborais e efectuáronse cursos para o efecto, así como instrucións da dirección ás normas para a pintura de buques realizadas coa Seguranza no Traballo, en 1966, normas mínimas de seguranza e hixiene no traballo, e tamén exixía en 1968 normas aos contratistas; así mesmo, xa na década dos setenta a empresa aprobou a norma 740.14.05.0, de utilización xeral de pezas de protección, a norma 740.14.06.0, de uso de casco protector, norma 740.14.07.0, sobre uso de lentes de protección, norma 740.14.10.0, de uso de elementos de protección auditiva, norma 740.14.11.0, uso de máscaras de protección, norma 740.14.12.0, uso do cinto de seguranza, e realizou diferentes campañas de seguranza; e, na década dos oitenta aprobou a norma 740.14.17.0, sobre medias de protección colectiva e persoal en traballos de mecanizado e montaxe de paneis de decoración que conteñen amianto de 26.8.1981, e a norma 740.14.20.0, sobre medidas de prevención, e protección en traballos de amianto. En 1987 a empresa Astano presentou ante a Delegación Provincial da Consellería de Traballo un plan xeral de traballos con risco de amianto, e figurou inscrita no Rexistro de Empresas con Risco por Amianto en 1987.

• Terceiro. Pedro Fernández Grande pasou recoñecementos médicos ordinarios efectuados polos servizos médicos da empresa Astano, S.A. nas datas 17.6.1972, 14.9.1976, 4.5.1977, 6.5.1980, 24.9.1981, 15.3.1982, 17.5.1983, 21.11.1988, 15.1.1990. As probas habitualmente practicadas nos recoñecementos médicos consistían, entre outras, en radiografía de pulmón, espirometrías, audiometrías, analítica, sen que se lle obxectivase alteración pleuro-pulmonar suxestiva de exposición a amianto.

• Cuarto. En maio de 1984 foi diagnosticado de broncopatía secundaria a tabaquismo, e recibiu xuízo diagnóstico de EPOC e bula xigante de enfisema LSD.

• Quinto. O INSS declarou a Pedro Fernández Grande en 1990 en situación de incapacidade permanente total por continxencia de enfermidade común con dereito á correspondente prestación do 55 % da súa base reguladora de 71.547 pesetas/mes, por padecer discartrose 05-06 con estenose do orificio de conxunción, cambios dexenerativos en uniciformes (TAO cervical 6-11-89), RX tórax: enfisema con bulas en LSD, espirometría: CVF 62 %, VEMS 50 %; IT 68 %, insuficiencia ventilatoria mixta.

• Sexto. Acudiu de novo a consultas de pneumoloxía da sanidade pública en maio de 2002 e practicóuselle TAO torácico en relación ao cal se reflectiu na súa historia clínica que curiosamente xa non existía ningunha bula en LSD, enfisema centrolobular e paraseptal en LSD, engrosamento pleural. En nova revisión en maio de 2005 mantívose o diagnóstico de EPOC tipo enfisema, dispnea de mediados esforzos con criterios de bronquite crónica e, após a realización de TAO torácico en novembro de 2005, anotouse na súa historia clínica asbestose pleural.

• Sétimo. O 4.1.2006 foi emitida solicitude de cirurxía torácica con xuízo diagnóstico de adenocarcinoma en lóbulo inferior esquerdo T1NOMO, enfisema pulmonar, e foille realizada en marzo de 2006 neumonectomía e linfanectomía esquerda, cuxo estudo anatomopatóloxico revelou un cacinoma epidermoide moderadamente diferenciado estadio II A (TINIMO).

• Oitavo. En expediente de revisión de grao o INSS declarou a Pedro Fernández Grande, por Resolución do 28.7.2006, en situación de incapacidade permanente absoluta, derivada de enfermidade común; con dereito ao percibo da prestación correspondente ao 100 % da súa base reguladora, logo de ditame proposta do EVI onde figura que do informe médico de síntese se deduce que o traballador padece do protocolo do 3-03-6 neumonectomía e lunfadenectomía por T E-II A con cirurxía de fístula bronquial, engrosamentos pleurais, en gretas maiores, na súa porción inferior enfisema. En informe médico de síntese aclárase que o T era un carcinoma epidermoide moderadamente diferenciado Ab hiliar infiltrada con afectación extracapsular TI NI MO.

• Noveno. Pedro Fernández Grande faleceu o 18.11.2006 e foi emitido informe clínico de exitus con xuízo diagnóstico de carcinoma epidermoide de pulmón estadio IV, metástases óseas con lesión lítica e fractura patolóxica de L-2; lesión frontal dereita sospeitosa de metástase, infección fístula post-neumonectomía, flutter auricular, alteracións do comportamento, dor non controlada, dispnea (EVA 4).

• Décimo. En informe pericial achegado pola empresa Izar, e ratificado en xuízo, o Dr. de la Cruz conclúe en relación a Pedro Fernández Grande que «o cancro de pulmón (...) non ten relación causal coa exposición ao risco de amianto que, ben ao contrario, ten unha directa e fundamental relación causal co seu dilatado no tempo e intenso hábito tabáquico».

Noutro informe pericial presentado pola parte demandante, tamén ratificado en xuízo, a Dra. Diego Roza conclúe tamén en relación a Pedro Fernández Grande que «se ben que é certo que este paciente era un fumador importante, e o tabaquismo está recoñecido como carcinóxeno, non é menos certo que traballou con amianto (como así indica a súa historia laboral e a presenza de engrosamentos pleurais), que tamén é un carcinóxeno. Ambos conxuntamente potencian o seu efecto carcinóxeno e a probabilidade de padecer un cancro de pulmón multiplícase por 50. Establecer cando - (debe entenderse canto) - é debido ao tabaquismo e canto é debido á súa exposición ocupacional ao amianto, é desde o punto de vista científico imposible».

• Décimo primeiro. A empresa Izar Construcciones Navales subscribía pólizas de seguro coa aseguradora Musini e, entre outras exclusións de cobertura das pólizas, figuran as derivadas de calquera tipo de enfermidade profesional.

• Décimo segundo. Os demandantes, Pedro Emilio Fernández Alberto, María del Carmen Fernández Alberto, Gloria María Fernández Alberto e Alejandra Fernández Alberto, son fillos de Pedro Fernández Grande.

• Décimo terceiro. A empresa nacional Bazán de Construcciones Militares, S.A., logo de fusión por absorción en 2000 de Astilleros Españoles de Madrid, Fene, Manises, Cádiz, Sestao, Sevilla, e Puerto Real cambiou a súa denominación social pola de Izar Construcciones Navales, S.A., en xaneiro de 2001), Izar Construcciones Navales, S.A., a constituír a mercantil New Izar, S.L., mediante escritura pública autorizada do 30.7.2004. Posteriormente, New Izar, S.L. procedeu á ampliación do seu capital social mediante a emisión de participacións sociais que foron asumidas por parte de Izar Construcciones Navales mediante a achega non monetaria consistente na rama de actividade militar constituída polas factorías de Ferrol, Fene, Cartagena, Puerto Real, San Fernando e Cádiz e o centro operativo de Madrid, que comprenden instalacións, existencias, instrumentos de traballo, mobiliario e demais elementos que directa ou indirectamente estean afectos á explotación da rama de actividade transmitida, conxunto económico capaz de funcionar polos seus propios medios, ampliación que comprende tamén os contratos de todo tipo e natureza vinculados á actividade transmitida, pagamentos, gasto, cargas, débedas, contribucións, dereitos e obrigas de calquera xénero que deriven da titularidade da rama de actividade transmitida. Posteriormente, por escritura pública autorizada transmitiu á Sociedad Industrial de Participaciones Industriales (SEPI) o pleno dominio das participacións sociais que lle pertencían na sociedade. En marzo de 2005 New Izar, S.L. cambiou a súa denominación social pola de Navantia, S.L. e, pola súa vez, Navantia, S.L. transformouse en Navantia, S.A., en outubro de 2005. En abril de 2005 Izar Construcciones Navales, S.A. inicia o seu proceso de disolución e pasa a denominarse Izar Construcciones Navales en Liquidación, S.A., co que asume a responsabilidade dos traballadores de 52 anos ou máis anos afectados polo último ERE en 2005 en todos os centros.

• Décimo cuarto. Os demandantes presentaron papeleta de conciliación ante o SMAC no 126.11.2007 e o acto de conciliación ante o SMAC celebrouse no 7.12.2007, co resultado de intentado sen efecto.

Terceiro. Na sentenza impugnada en suplicación emitiuse a seguinte parte dispositiva:

“Resolvendo as excepcións opostas á demanda no sentido a que se refire o fundamento de dereito único, e desestimando a demanda formulada por Pedro Emilio Fernández Alberto, María del Carmen Fernández Alberto, Gloría María Fernández Alberto e Alejandra Fernández Alberto, contra Izar Construcciones Navales, S.A., en liquidación, Navantia, S.A., Musini, e Tuber, S.A., debo absolver e absolvo os demandados dos pedimentos desta”.

Cuarto. Contra a citada sentenza foi anunciado recurso de suplicación por Navantia, S.A. e formalizado posteriormente. Tal recurso foi obxecto de impugnación pola contraparte.

Quinto. Elevados polo xulgado do social de referencia os autos principais a esta sala do social, tiveron entrada neste Tribunal Superior de Xustiza de Galicia, Sala do Social, no 24 de febreiro de 2011.

Sexto. Admitido a trámite o recurso, sinalouse o día 17 de setembro de 2013 para os actos de votación e decisión.

Á vista dos anteriores antecedentes de feito, esta sección de sala formula os seguintes

Fundamentos de dereito:

Primeiro. Tanto a parte demandante –Pedro Emilio Fernández Alberto, María del Carmen Fernández Alberto, Gloria María Fernández Alberto e Alejandra Fernández Alberto– como a codemandada Navantia, S.A. álzanse, respectivamente, en suplicación contra a sentenza de instancia, cuxa parte dispositiva salientamos ut supra, solicitando os actores, nun primeiro motivo de recurso con apoio na alínea b) do artigo 191 da Lei de procedemento laboral, a revisión dos feitos declarados probados e, nun segundo motivo, ao abeiro da alínea c) do citado precepto, o exame das normas substantivas e da xurisprudencia aplicadas, mentres que a mercantil codemandada recorrente articula o seu recurso en atención a dous motivos, con amparo procesual correcto, dedicados o primeiro á revisión dos feitos declarados probados e o segundo, ao exame da normativa. A parte demandante solicita na súplico do recurso que se revogue a de instancia e se dite sentenza conforme a súplica da demanda, mentres que a mercantil recorrente propón que se estime a demanda e se declare a súa absolución.

Segundo. Comezando pola substanciación do recurso articulado pola parte demandante, cabe sinalar que, canto á revisión dos feitos probados, pretende, en primeiro lugar, o demandante a modificación do feito probado primeiro, para que se lle engada un parágrafo do seguinte teor literal: “durante a súa vida laboral en Astano, actual Navantia, entra en contacto con amianto ao manipulalo directamente, traballando en ambientes laborais con elevadas concentracións deste”, invocando en prol das súas pretensións de revisión o informe da Inspección de Traballo, constante no folio 350 de autos, así como unha sentenza desta sala do social do 30.6.2010 e, nun segundo punto do propio motivo primeiro, solicita a revisión do ordinal segundo, co fin de que se lle engada o seguinte parágrafo: “a pesar da normativa interna da empresa en materia de seguranza e hixiene, non se adoptaron as medidas de protección persoal do traballador, o que lle provocou o carcinoma de pulmón con resultado de morte”, e basea a súa pretensión na sentenza desta sala do social do 1.7.2010, sendo así que, como se desprende de inveterada doutrina xurisprudencial, é ao xulgador de instancia, cuxo coñecemento directo do asunto garante o principio de inmediación do proceso laboral, a quen corresponde apreciar os elementos de convicción –concepto máis amplo que o de medios de proba– para establecer a verdade procesual intentando a súa máxima aproximación á verdade real, valorando, en consciencia e segundo as regras da sa crítica, a proba practicada en autos conforme as amplas facultades que para tal fin lle outorga o artigo 97.2 da Lei de procedemento laboral (hoxe Lei reguladora da xurisdición social), ao que cabe engadir que, dado o carácter extraordinario e “case casacional” do recurso de suplicación, como o cualificou o Tribunal Constitucional, por todas na sentenza 294/1993, do 18 de outubro, pois non é unha apelación nin unha segunda instancia, o Tribunal Superior non pode efectuar unha nova ponderación da proba, salvo erro evidenciado por documental ou pericial hábiles e, isto sentado, tendo en conta que a consideración do informe da Inspección de Traballo como proba hábil para os efectos de revisión non é cuestión pacífica, antes ben, reiterada xurisprudencia, cuxa cita é sobexa, asevera que os informes da Inspección de Traballo non son documentos hábiles para os efectos de revisar os feitos probados, nin as manifestacións no acto do xuízo da persoa que os confecciona é proba pericial senón testemuñal, pois o inspector limítase a recoller no seu informe determinados feitos que lle constan, ben por percepción directa, ben por manifestacións de terceiras persoas ou á vista de documentos que lle son presentados, polo que a valoración da devandita proba corresponde en exclusiva ao xuíz de instancia en virtude das facultades que lle confire a normativa procesual para o efecto, mentres que, como sinala inveterada xurisprudencia, por todas, as sentenzas do Tribunal Supremo do 10.11.1987; /2/1988 e 5.7.1990, “as sentenzas ditadas noutros procedementos non deveñen elemento de sustento bastante para a revisión da sentenza ditada nun preito anterior, expresa o resultado da valoración da proba que tivo lugar noutro proceso, que non pode alterar a realizada neste nin vincular a Sala” de maneira que deben rexeitarse as pretensións de revisión relativas aos ordinais primeiro e segundo da resolución de instancia, que deben permanecer inalterados na súa redacción orixinal.

Terceiro. E a propia sorte desestimatoria ten de acompañar a censura xurídica contida no motivo segundo do recurso da parte demandante, respecto á infracción do RD 1299/2006, en concreto o anexo I, grupo 6, pois, argüíndo os demandantes que se trata dunha enfermidade profesional, e debe obrar a presunción iuris et de iure que exime o demandante da proba de acreditar a relación de causalidade entre a exposición ao amianto e a falta de medidas de seguranza por parte da empresa e a enfermidade que padece, pero inalterados os ordinais que integran o relato histórico, a devandita conclusión non se sustenta tendo en conta que non resulta acreditado o que pretende a parte demandante, sendo de ter en conta que no ordinal noveno se deixa patente que o causante dos demandantes “faleceu o 18.11.2006 e foi emitido informe clínico de exitus con xuízo diagnóstico de carcinoma epidermoide de pulmón estadio IV, metástases óseas con lesión lítica e fractura patolóxica de L2, lesión frontal dereita sospeitosa de metástase, infección fístula postneumonectomía, flutter auricular, alteracións do comportamento, dor non controlada, dispnea (EVA 4)”, mentres que que no ordinal cuarto se sinala que “en maio de 1984 foi diagnosticado de broncopatía secundaria a tabaquismo, recibiu xuízo diagnóstico de EPOC e bula xigante de enfisema LSD” e no oitavo saliéntase que o INSS, con data do 28.7.2006 declarou o demandante en situación de incapacidade permanente absoluta, derivada de enfermidade común, por padecer. “Do protocolo o 3/372006 neumonectomía e lunfadenectomía, por T E- II A con cirurxía de fístula bronquial. Engrosamentos pleurais en gretas maiores na súa porción inferior. Enfisema. No informe médico de síntese aclárase que o T era un carcinoma epidermoide moderadamente diferenciado 1 Ab hiliar infiltrada con afectación extracapsular. TI NI M0”, polo que, en liña co resolto na instancia –sinalando o xulgador a quo que non só existen diverxencias periciais respecto á orixe do carcinoma de pulmón, senón tamén a consideración da continxencia de enfermidade común a que se refire o INSS na resolución antes citada que non consta que fose impugnada no seu día– que non logrou desvirtuar a parte demandante-recorrente ao non se teren alterado os supostos de feito que na resolución en cuestión se constatan, e existindo íntima relación de ambos os presupostos, como é do caso, o que determina a desestimación do recurso articulado pola parte demandante contra a sentenza de instancia que desestimou as pretensións contidas na demanda reitora do procedemento.

Cuarto. Canto ao recurso interposto pola empresa Navantia, S.A. solicitando, no ordinal primeiro, a revisión de feitos probados e denunciando, en sede xurídica, a infracción por aplicación indebida do artigo 44 do Estatuto dos traballadores e da Directiva comunitaria 2001/23, do 12 de marzo de 2001, en concreto os artigos 1, 3 e 5, e solicitando na súplica do seu escrito de recurso que se dite sentenza “pola cal se revogue a de instancia e se desestime a demanda con expresa absolución da miña representada”, cabe sinalar que anteriores resolucións desta sala –por todas as de 23/10/03– nas cales se deixa patente, entre outras consideracións, que “tradicionalmente a xurisprudencia vén sustentado (s. 26/4/99) a chamada doutrina do «gravame» ou vencemento como presuposto procesual para recorrer, afirmándose que as sentenzas desestimatorias non producen dano a quen nelas resulta absolvido, de modo que (s. 21/2/2.000), «é un presuposto procesual básico en todo recurso a existencia dun gravame ou prexuízo real e efectivo, non meramente teórico, para a parte que o formula [...]. A verdadeira causa do recurso é o interese do recorrente, sempre que sexa un interese persoal, obxectivo e directo [...]; de aí que o vencido poida sempre recorrer, se a lei o permite, e non pode facelo o vencedor que, por definición, non sufriu ningún prexuízo coa decisión do xuíz ou tribunal inferior». Pero a mesma xurisprudencia admitiu a posibilidade de que unha sentenza absolutoria poida prexudicar de xeito indirecto. E, en concreto, a Sala IV recoñeceu a existencia deste posible prexuízo: (a) cando a sentenza de instancia desestimou a excepción de incompetencia de xurisdición que lle fora alegada (TS ss. 18/2/88, 2/2/88, 28/5/92, 9/4/90); (b) cando se rexeitou a existencia do litisconsorcio pasivo necesario que se excepcionaba (TS s. 22/7/93); (c) cando a decisión impugnada non se pronuncia sobre a excepción de caducidade que fora alegada (TS s. 10/4/2.000); e (d) extensión atípica representa TS s. 31/10/96, que a admite en suposto de prescrición rexeitada, pero pola vía indirecta da impugnación, ao dicir que «o escrito de impugnación do recurso [...] reitera a excepción de prescrición [...] Como queira que [...] o fallo de instancia foi absolutorio, e confirmado pola sentenza da Sala, a parte demandada carece doutra vía para insistir en opor esta excepción, [...] que, en efecto, concorre, tendo en conta os datos cronolóxicos e procesuais expostos». Pero o que nunca aceptou a xurisprudencia –razoablemente– é que a subxectiva apreciación do litigante absolvido sobre uns afastados e potenciais prexuízos extraprocesuais sexa suficiente para xerar o interese protexido que confire a lexitimación para recorrer. De todos os xeitos, a Sala considera que na actualidade se impón chegar a unha conclusión máis permisiva e que concretamente ampare o recurso formulado pola empresa nestas actuacións, sobre todo tendo en conta que o artigo 448.1 da LEC/2.000 –baixo o título “Do dereito a recorrer”– dispón que «contra as resolucións xudiciais que as afecten desfavorablemente, as partes poderán interpor os recursos previstos na lei»; e que en termos similares tamén o artigo 13 LEC prescribe –referíndose a terceiro interveniente no proceso– que poderá recorrer «as resolucións que considere prexudiciais ao seu interese». Con esta redacción, no entender da Sala, regúlase por primeira vez a lexitimación para recorrer, ata esa data carente de disposición legal e tratada unicamente en vía doutrinal e xurisprudencial; á parte do que especificamente se dispuña para o recurso de casación no artigo 1.691 LEC/1.881: «O recurso de casación poderá ser promovido por quen fose demandante ou figurase como demandado [...] e poida resultar prexudicado pola sentenza ou resolución impugnada». No proceso laboral ningunha referencia se fai á lexitimación para recorrer en reposición (art. 184.1), súplica (art. 185.1), queixa (art. 187), suplicación (art. 188.1), casación ordinaria (art. 203) e casación para unificación de doutrina (art. 216). Á vista do que dispoñen o artigo 448.1 LEC/2.000 («resolucións xudiciais que o afecten desfavorablemente») e o artigo 13 da mesma LAC («resolucións que considere prexudiciais ao seu interese»), o Tribunal considera factible estender a lexitimación para recorrer pola parte absolvida a outros supostos que non sexan os de incompetencia de xurisdición e excepcións procesuais, pois, aínda que son obvios os inconvenientes que na práctica poden producirse, cremos que a solución contraria conta co aval de diversas razóns: primeiramente, se o TS admitiu a posibilidade –excepcional, certamente– de que a parte absolvida recorrese, mesmo antes de que en 1984 se tivese reformado o artigo 1691 LAC, o presente reforzamento normativo que significa a nova LAC e a súa expresa referencia á tutela xudicial como inspiradora dela (exposición de motivos, apartado III), ben puideran inducir a unha ampliación da vía aberta; e iso aínda que sexa doutrina constitucional reiterada a de que –salvo en materia penal– o principio pro actione actúa con menor intensidade nos supostos de acceso ao recurso que nos casos de acceso á xurisdición (entre outras moitas, TC ss. 256/94 de 26-9, 37/95 de 7-2,138/95 de 25-9, 9/97 de 14-1,19/98 de 27-1, 249/99 –auto– de 25-10, 9/2.000 de 17-1). Doutra parte, atribúese a posibilidade de que poida impugnar as resolucións quen orixinariamente nin sequera era parte –o terceiro interveniente– cando «as estime prexudiciais ao seu interese», esa laxitude parece igualmente predicable respecto de quen é e foi sempre propiamente parte. Débese observar que o precepto non di cando «sexan prexudiciais», senón cando «as considere prexudiciais ao seu interese». O que desde un punto de vista semántico ten a súa importancia, pois aínda que sexa inaceptable pensar que a subxectiva estimación do terceiro –xa parte– abonde para utilizar o recurso, si pode entenderse que a impugnación procede sempre que esa “estimación” sexa razoable, sen necesidade de que o prexuízo sexa obvio ou resulte acreditado. E loxicamente non pode facerse de peor condición a quen foi parte propiamente dita desde o principio. Así mesmo, aínda que a convicción do xulgador debe obterse a través da proba practicada no correspondente procedemento, sen que en principio estea vinculado ás conclusións deducidas por este ou outro órgano xurisdicional en procedemento diverso, non é menos certa: (a) que se ben de acordo coa concepción máis rigorosa do efecto positivo da cousa xulgada, «só o que se incorporou á parte dispositiva da sentenza é susceptible de producir esa vinculación que non é predicable das declaracións de feito nin das consideracións xurídicas, aínda que estas teñan unha indubidable relevancia para precisar o propio alcance do decidido na disposición», non obstante, a doutrina unificada decantouse por unha concepción máis flexible do citado efecto positivo, entendendo que «a vinculación afecta tamén aqueles elementos de decisión que, sendo condicionantes da decisión, non se incorporan a esta de forma específica, aínda que actúan sobre ela como determinantes lóxicos... As decisións adoptadas nestes puntos pola primeira sentenza teñen valor de cousa xulgada no seguinte proceso, polo que hai que apreciar de oficio o efecto positivo da cousa xulgada» (así, TS s. 13.10.2.000 e as que cita; criterio de que fixemos aplicación en sentenzas do 17, 25, 30, 31/10/2.002, 4/7, 11/4/2003]; e (en todo caso, as declaracións fácticas dunha sentenza –se chega a ser firme– teñen indubidable valor probatorio noutro procedemento, ata o punto de que en rigor a nova sentenza que disinta debe razoar –ao noso enterder– a súa diverxencia e, en todo caso, poden proxectarse noutros ámbitos (por exemplo, seguridade social, actividade sancionadora...), co que unha sentenza absolutoria pode ser razoablemente estimada como prexudicial para a parte absolvida, ata o punto de xustificar que a mesma a impugne. En último lugar hai que salientar que o artigo 191 LPL, ao sinalar o obxecto –taxado– da suplicación, di que será: «a] Repoñer os autos [...] b) Revisar os feitos declarados probados [...] c) Examinar as infraccións [...]. Pero –cando menos de forma explícita– non condiciona a admisibilidade deste a unha modificación da parte dispositiva. Pois ben, o suposto concreto de autos non encaixa plenamente nos anteriormente descritos e nos cales o TS manifestou unha actitude máis permisiva canto á posibilidade de apreciar a posibilidade de recurso de suplicación a pesar de ser absolvido na instancia. E iso por canto, se ben é certo que o xulgador de instancia se refire á doutrina da subrogación do art. 44 do Estatuto dos traballadores para fundamentar a desestimación da excepción de falta de lexitimación pasiva, non o é menos que a argumentación se contén na fundamentación xurídica, remitíndose o xulgador a criterio xa sustentado en anteriores pronunciamentos, pero non podemos dicir que esteamos ante a vinculación daqueles elementos de decisión que, sendo condicionantes da decisión, non se incorporan a ela de forma específica, aínda que actúan sobre ela como determinantes lóxicos. Non se trata de decisións con valor de cousa xulgada no seguinte, non conteñen os feitos probados declaracións fácticas con indubidable valor probatorio noutro procedemento, que implique que a sentenza absolutoria pode ser razoablemente estimada como prexudicial para a parte absolvida, ata o punto de xustificar que se impugne, de maneira que, a aplicación do dito ao caso que nos ocupa, tendo en conta a literalidade da solicitude que integra a súplica do recurso, despois de ser absolvida xa na resolución a quo a entidade aquí recorrente, devén procedente, por falta de obxecto, a desestimación do recurso articulado por Navantia, S.A.

En consecuencia,

Decidimos:

Desestimando os recursos de suplicación interpostos, respectivamente, polos demandantes –Pedro Emilio Fernández Alberto, María del Carmen Fernández Alberto, Gloria María Fernández Alberto e Alejandra Fernández Alberto– así como pola empresa Navantia, S.A. contra a sentenza do Xulgado do Social número 1 de Ferrol, do 30.7.2010, ditada en autos nº 802/08, sobre reclamación de cantidade, confirmamos a resolución de instancia.

Notifíquese esta resolución ás partes e á Fiscalía do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia e fágaselles saber que, contra ela só cabe recurso de casación para unificación de doutrina, que se preparará por escrito ante esta sala do social, dentro dos dez días seguintes á notificación desta sentenza e de acordo co disposto nos artigos 220 e seguintes da Lei de xurisdición social. Se a recorrente non estiver exenta de depósito e consignación para recorrer, deberá ingresar:

– A cantidade obxecto de condena na c/c desta sala nº 1552 0000 80 (nº recurso) (dúas últimas cifras do ano).

– O depósito de 600 euros na c/c desta sala nº 1552 0000 37 (nº recurso) (dúas últimas cifras do ano).

Unha vez firme, expídase certificación para constancia na peza que se arquivará neste tribunal e incorpórese o orixinal ao correspondente libro de sentenzas, logo de devolución dos autos ao xulgado do social de procedencia.

Así o pronunciamos, mandamos e asinamos por esta nosa sentenza».

E para que sirva de notificación á empresa Turbe, S.A.

Advírtese ao destinatario que as seguintes comunicacións se farán fixando copia da resolución ou da cédula no taboleiro de anuncios da oficina xudicial, salvo no suposto da comunicación das resolucións que deban revestir forma de auto ou sentenza, ou cando se trate de emprazamento.

A Coruña, 20 de setembro de 2013

A secretaria xudicial