A Comunidade Autónoma de Galicia, ao abeiro do artigo 149.1.28 da Constitución española e segundo o disposto no artigo 27 do Estatuto de autonomía, asume a competencia exclusiva en materia de patrimonio cultural. En exercicio desta, apróbase a Lei 5/2016, do 4 de maio, do patrimonio cultural de Galicia (DOG núm. 92, do 16 de maio), en diante, LPCG.
O título V da LPCG regula o patrimonio cultural inmaterial de Galicia, co fin de salvagardalo mediante distintas medidas dirixidas a garantir a súa visibilidade, como a identificación, documentación, investigación, preservación, protección, promoción, valorización, transmisión e revitalización deste patrimonio nos seus distintos aspectos.
O Decreto 52/2019, do 9 de maio, polo que se declaran ben de interese cultural as técnicas construtivas da carpintaría de ribeira (DOG núm. 99, do 27 de maio), en diante Decreto 52/2019, declara as técnicas construtivas da carpintaría de ribeira como unha manifestación inmaterial do patrimonio cultural de Galicia. Este decreto establece, no seu anexo II, as medidas de salvagarda para as técnicas construtivas da carpintaría de ribeira, entre as que se atopa o Censo de embarcacións tradicionais e barcos históricos de Galicia.
Antecedentes.
1. Na Dirección Xeral de Patrimonio Cultural entraron trinta solicitudes de anotación de embarcacións tradicionais no Censo de embarcacións tradicionais e barcos históricos de Galicia, como manifestación das técnicas construtivas da carpintaría de ribeira.
2. No Servizo de Inventario abríronse os correspondentes expedientes administrativos, que están completos, e nos cales constan os informes dos mestres carpinteiros de ribeira e da Asociación Galega de Carpintería de Ribeira que conclúen que vinte e nove das embarcacións poden ser consideradas como embarcacións tradicionais galegas e unha como barco histórico clásico.
3. O 15 de febreiro de 2023 reúnese o órgano de xestión para as medidas de salvagarda das técnicas construtivas da carpintaría de ribeira, e acorda recoñecer como embarcacións tradicionais galegas as seguintes:
|
Nome da embarcación |
Folio |
Nº de expediente. |
|
Rei do Mar |
7ª VILL-3-60-09 |
SI-2022-0100.CLA |
|
Laberca |
7ª VILL-4-12-08 |
SI-2022-0101.CLA |
|
Peza de Rabo |
7ª VILL-3-21-07 |
SI-2022-0108.CLA |
|
Bandalla |
7ª VILL-4-13-08 |
SI-2022-0110.CLA |
|
Caniso |
7ª CO-6-20-93 |
SI-2022-0262.CLA |
|
Luisa Tres |
7ª VILL-3-32-98 |
SI-2022-0264.CLA |
|
A Reiboa |
7ª VILL-4-7-10 |
SI-2022-0265.CLA |
|
A Boureante |
7ª VI-1-24-96 |
SI-2022-0266.CLA |
|
A muller de Balboas |
7ª VILL-4-2-15 |
SI-2022-0268.CLA |
|
Julicheira |
7ª VILL-4-3-15 |
SI-2022-0269.CLA |
|
Lercha |
7ª VI-1-3-99 |
SI-2022-0297.CLA |
|
Thalavo |
7ª 480-14-21 |
SI-2022-0298.CLA |
|
Esperanza Libertade |
7ª VILL-3-41-02 |
SI-2022-0373.CLA |
|
Nova Esperaza |
7ª VILL-2-1-18 |
SI-2022-0374.CLA |
|
O Laberco |
7ª VILL-2-7-13 |
SI-2022-0375.CLA |
|
Pialla |
7ª VILL-2-2-16 |
SI-2022-0376.CLA |
|
Habana |
7ª VILL-4-23-05 |
SI-2022-0389.CLA |
|
Fiuncho |
7ª FE-4-166-92 |
SI-2022-0401.CLA |
|
Única |
7ª VILL-4-4-13 |
SI-2022-0463.CLA |
|
Nai |
7ª VILL-3-54-20 |
SI-2022-0492.CLA |
|
A Gesta |
7ª VILL-4-1-15 |
SI-2022-0512.CLA |
|
Ángela Un |
7ª VILL-4-18-09 |
SI-2023-0009.CLA |
|
Irmandiña |
7ª VILL-4-11-03 |
SI-2023-0013.CLA |
|
A Meca |
7ª VILL-4-26-95 |
SI-2023-0020.CLA |
|
Laxe de Boibas |
7ª VILL-4-11-11 |
SI-2023-0021.CLA |
|
Rubiasa |
7ª VILL-4-4-16 |
SI-2023-0022.CLA |
|
Raku |
7ª VILL-4-7-97 |
SI-2023-0023.CLA |
|
Ortelinda |
7ª VILL-3-40-12 |
SI-2023-0043.CLA |
|
Iceberg |
7ª VILL-1-1-99 |
SI-2023-0045.CLA |
Así mesmo, na dita xuntanza, o órgano de xestión para as medidas de salvagarda das técnicas construtivas da carpintaría de ribeira, acorda recoñecer como barco histórico clásico o seguinte:
|
Nome da embarcación |
Folio |
Nº de expediente. |
|
Evangelina Uno |
6ª VILL-3-4-22 |
SI-2023-0047.CLA |
Consideracións xurídicas.
1. A competencia para resolver no presente expediente corresponde á directora xeral de Patrimonio Cultural, segundo o artigo 19.1 do Decreto 119/2022, do 23 de xuño, polo que se establece a estrutura orgánica da Consellería de Cultura, Educación, Formación Profesional e Universidades (DOG núm. 126, do 4 de xullo).
2. O artigo 14 da LPCG regula o Censo do patrimonio cultural e o seu ordinal terceiro establece o seguinte: «a inclusión dun ben no Censo do patrimonio cultural non determinará a necesidade de autorización administrativa previa para as intervencións sobre o dito ben. O Censo servirá como elemento de referencia para a emisión dos informes que sexan competencia da consellería competente en materia de patrimonio cultural. Así mesmo, servirá como instrumento complementario para os responsables da xestión sustentable dos recursos culturais, a ordenación do territorio e o desenvolvemento económico».
3. O artigo 91.1 da LPCG define o patrimonio etnolóxico protexido legalmente do seguinte xeito: «Para os efectos desta lei, integran o patrimonio etnolóxico de Galicia os lugares, bens mobles ou inmobles, as expresións, así como as crenzas, coñecementos, actividades e técnicas transmitidas por tradición, que se consideren relevantes ou expresión testemuñal significativa da identidade, a cultura e as formas de vida do pobo galego ao longo da historia».
As técnicas construtivas da carpintaría de ribeira constitúen pois manifestacións inmateriais dese patrimonio etnolóxico obxecto de protección, e o seu réxime xurídico complétase co Decreto 52/2019 polo que se declaran ben de interese cultural as técnicas construtivas da carpintaría de ribeira, que no seu punto 2 do seu anexo II establece que: «para o coñecemento e difusión das embarcacións que teñan a consideración de embarcación tradicional galega e dos barcos históricos de Galicia, así como para promover outras medidas de fomento para a súa conservación e protección, a Dirección Xeral de Patrimonio Cultural xestionará un censo de embarcacións tradicionais e barcos históricos de Galicia, de rexistro voluntario, no cal as embarcacións serán anotadas, logo do informe do órgano de xestión ou os informes técnicos que correspondan, que avaliará a antigüidade, autoría ou correspondencia cos modelos tipolóxicos. O devandito censo, entendido como unha sección do Censo do patrimonio cultural, conterá información sobre a súa denominación, a súa tipoloxía, os datos descritivos e dimensionais básicos e a localización do seu porto habitual».
Así pois, as embarcacións tradicionais relacionadas no ordinal terceiro 3 dos antecedentes da presente resolución, á vista dos informes que constan nos respectivos expedientes administrativos, e segundo o acordo acadado polo órgano de xestión para as medidas de salvagarda das técnicas construtivas da carpintaría de ribeira, na súa xuntanza do 15 de febreiro de 2023, reúnen os requisitos para a súa inclusión no Censo do patrimonio cultural de Galicia.
Por todo o exposto,
RESOLVO:
Primeiro. Anotar no Censo do patrimonio cultural de Galicia, na sección Censo de embarcacións tradicionais e barcos históricos de Galicia, as embarcacións relacionadas no feito número 3 desta resolución, cuxas descricións figuran no anexo I.
Segundo. Ordenar a publicación desta resolución no Diario Oficial de Galicia.
Terceiro. Notificar esta resolución ás persoas interesadas.
Cuarto. Contra esta resolución, que non pon fin á vía administrativa, poderase interpoñer recurso de alzada pante o conselleiro de Cultura, Educación, Formación Profesional e Universidades no prazo dun mes, de conformidade co disposto nos artigos 121 e 122 da Lei 39/2015, do 1 de outubro, do procedemento administrativo común das administracións públicas.
Santiago de Compostela, 30 de marzo de 2023
Mª Carmen Martínez Ínsua
Directora xeral do Patrimonio Cultural
ANEXO I
Descrición dos bens
|
Denominación da embarcación |
Indicativo de matrícula |
Categoría |
Tipoloxía |
Datos descritivos e dimensionais básicos |
Ano de construción |
|
Rei do Mar |
7ª VILL-3-60-09 |
Embarcación tradicional galega |
Galeón |
Ten unha dimensión de 12,40 (T) de eslora; 3,40 de manga; e 1,25 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 13,14 T.R.B. |
1960 |
|
Laberca |
7ª VILL-4-12-08 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna olbeira |
Ten unha dimensión de 4,67 (T) de eslora; 1,74 de manga; e 0,65 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,00 T.R.B. |
2008 |
|
Peza de Rabo |
7ª VILL-3-21-07 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna de tope |
Ten unha dimensión de 7,27 (T) de eslora; 2,46 de manga; e 1,28 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 3,19 T.R.B. |
2007 |
|
Bandalla |
7ª VILL-4-13-08 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna polbeira |
Ten unha dimensión de 4,65 (T) de eslora; 1,74 de manga; e 0,66 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,00 T.R.B. |
2008 |
|
Caniso |
7ª CO-6-20-93 |
Embarcación tradicional galega |
Bote de noia |
Ten unha dimensión de 4,10 de eslora; 1,44 de manga; e 0,53 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 0,77 T.R.B. |
1981 |
|
Luisa Tres |
7ª VILL-3-32-98 |
Embarcación tradicional galega |
Galeón |
Ten unha dimensión de 8,20 de eslora; 2,65 de manga; e 0,80 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 2,00 T.R.B. |
1981 |
|
A Reiboa |
7ª VILL-4-7-10 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna de tope |
Ten unha dimensión de 7,27 (T) de eslora; 2,46 de manga; e 1,28 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,80 T.R.B. |
2010 |
|
A Boureante |
7ª VI-1-24-96 |
Embarcación tradicional galega |
Buceta (canoa muradá) |
Ten unha dimensión de 5,15 de eslora; 1,65 de manga; e 0,70 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,29 T.R.B. |
1996 |
|
A muller de Balboas |
7ª VILL-4-2-15 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna de tope |
Ten unha dimensión de 5,22 (T) de eslora; 2,03 de manga; e 0,53 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 2,26 T.R.B. |
2015 |
|
Julicheira |
7ª VILL-4-3-15 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna polbeira |
Ten unha dimensión de 4,8 (T) de eslora; 1,70 de manga; e 0,70 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,46 T.R.B. |
2015 |
|
Lercha |
7ª VI-1-3-99 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna polbeira |
Ten unha dimensión de 4,65 de eslora; 1,73 de manga; e 0,60 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,11 T.R.B. |
1997 |
|
Thalavo |
7ª 480-14-21 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna de tope |
Ten unha dimensión de 8,80 de eslora; 2,85 de manga; e 1,55 de puntal. |
2006 |
|
Esperanza Libertade |
7ª VILL-3-41-02 |
Embarcación tradicional galega |
Gamela de cabo de Cruz |
Ten unha dimensión de 4,59 (LT) de eslora; 1,66 de manga; e 0,46 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 0,43 T.R.B. |
2018 |
|
Nova Esperaza |
7ª VILL-2-1-18 |
Embarcación tradicional galega |
Gamela de cabo de Cruz |
ten unha dimensión de 4,40 (LT) de eslora; 1,83 de manga; e 0,57 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,55 T.R.B. |
2017 |
|
O Laberco |
7ª VILL-2-7-13 |
Embarcación tradicional galega |
Bote |
Ten unha dimensión de 7,78 (L) de eslora; 2,70 de manga; e 1,35 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 2,26 G.T. |
2012 |
|
Pialla |
7ª VILL-2-2-16 |
Embarcación tradicional galega |
Buceta xeiteira |
Ten unha dimensión de 4,50 (L) de eslora; 1,52 de manga; e 0,55 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 0,95 T.R.B. |
1972 |
|
Habana |
7ª VILL-4-23-05 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna cordeleira |
Ten unha dimensión de 4,6 (T) de eslora; 1,63 de manga; e 0,60 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 0,68 T.R.B. |
2005 |
|
Fiuncho |
7ª FE-4-166-92 |
Embarcación tradicional galega |
Bote das Rías Altas |
Ten unha dimensión de 3,65 de eslora; 1,50 de manga; e 0,43 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 0,71 T.R.B. |
1963 |
|
Única |
7ª VILL-4-4-13 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna polbeira |
Ten unha dimensión de 4,20 de eslora; 1,55 de manga; e 0,40 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,00 T.R.B. |
1942 |
|
Nai |
7ª VILL-3-54-20 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna nai |
Ten unha dimensión de 5,35L (T) de eslora; e 2,00 de manga. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,96 T.R.B. |
1975 |
|
A Gesta |
7ª VILL-4-1-15 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna cordeleira |
Ten unha dimensión de 4,60 (T) de eslora; 1,70 de manga; e 0,70 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 2,26 T.R.B. |
2015 |
|
Ángela Un |
7ª VILL-4-18-09 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna polbeira |
Ten unha dimensión de 4,67 (L) de eslora; 1,74 de manga; e 0,65 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,49 T.R.B. |
2009 |
|
Irmandiña |
7ª VILL-4-11-03 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna meca |
Ten unha dimensión de 9,50 (L) de eslora; 3,15 de manga; e 1,70 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 3,67 G.T. |
2004 |
|
A Meca |
7ª VILL-4-26-95 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna meca |
Ten unha dimensión de 7,45 de eslora; 2,45 de manga; e 1,20 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 4,20 T.R.B. |
1995 |
|
Laxe de Boibas |
7ª VILL-4-11-11 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna de tope |
Ten unha dimensión de 4,86 (L) de eslora; 1,93 de manga; e 0,55 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,00 G.T. |
2011 |
|
Rubiasa |
7ª VILL-4-4-16 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna de tope |
Ten unha dimensión de 4,86 (L) de eslora; 1,93 de manga; e 0,55 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,90 T.R.B. |
2016 |
|
Raku |
7ª VILL-4-7-97 |
Embarcación tradicional galega |
Racu |
Ten unha dimensión de 5,25 de eslora; 1,55 de manga; e 0,55 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,14 T.R.B. |
1997 |
|
Ortelinda |
7ª VILL-3-40-12 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna polbeira |
Ten unha dimensión de 4,45 (L) de eslora; 1,65 de manga; e 0,66 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 1,27 G.T. |
2012 |
|
Iceberg |
7ª VILL-1-1-99 |
Embarcación tradicional galega |
Dorna polbeira |
Ten unha dimensión de 4,00 de eslora; 1,45 de manga; e 0,52 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 0,77 T.R.B. |
1960 |
|
Evangelina Uno |
6ª VILL-3-4-22 |
Barco histórico clásico |
Balandro |
Ten unha dimensión de 16L de eslora; 4,10 de manga; e 1,37 de puntal. Así mesmo, posúe unha tonelaxe de 15,91 T.R.B. |
1936 |
