M. Socorro Bazarra Varela, secretaria xudicial da Sección Primeira da Sala Segunda do Social do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia, fai saber que no procedemento recurso suplicación 5638/2010 MCR desta sección, seguido por instancia de José Luis Domínguez González contra Instituto Nacional da Seguridade Social, Tesouraría Xeral da Seguridade Social, empresa Hipólito Rodríguez Carrera, Mutua Fremap sobre accidente, se ditou a seguinte resolución:
Emilio Fernández de Mata
Pilar Yebra-Pimentel Vilar
Jorge Hay Alba
Na Coruña, 10 de xuño de 2013, despois de ver as presentes actuacións a Sección Primeira da Sala do Social deste Tribunal Superior de Xustiza, composta polos/as señores/as citados/as, de acordo co prevido no artigo 117.1 da Constitución española, en nome do rei e pola autoridade que lle confire o pobo español, ditou o seguinte
Auto
Nas actuacións a que se refire o encabezamento, interpostas pola letrada Celia Tielas Amil, en nome e representación de José Luis Domínguez González, en que foi maxistrado-relator Jorge Hay Alba, e deducíndose das actuacións habidas os seguintes
Antecedentes de feito.
Primeiro. Con data do 31.5.2013 esta Sala ditou sentenza nas presentes actuacións, na cal por erro informático se incluíron os fundamentos de dereito e a parte dispositiva correspondentes a outro recurso.
Segundo. O procurador Sr. Guimaraens Martínez, en representación do recorrente José Luis Domínguez González, presentou escrito solicitando a súa rectificación.
Á vista dos anteriores antecedentes de feito, esta Sección de Sala formula os seguintes
Fundamentos de dereito.
Único. Que procede rectificar a sentenza do 31.5.2013 no sentido de incluír os fundamentos de dereito correctos e que son os seguintes:
«Primeiro. A sentenza de instancia desestimou a demanda reitora na cal se solicitaba a IP absoluta derivada de accidente, articulando tres motivos de suplicación, ao abeiro do artigo 191.a), b) e c) da Lei de procedemento laboral, nos que solicita nulidade de actuacións por incongruencia omisiva, revisión fáctica e cuestiona o dereito aplicado pola sentenza, por infracción do artigo 115.3 e 137.1.c) da Lei xeral da Seguridade Social.
Segundo. En primeiro lugar solicita nulidade de actuacións por incongruencia omisiva ao entender que a maxistrada de instancia non se pronunciou sobre a continxencia da incapacidade permanente.
Tal defecto procesual débese entender en doutrina constitucional –como lembramos, entre outras, nas sentenzas do 17 xaneiro 1997 rec. 1291/1994, 31 xaneiro 1997 rec. 4489/1994, 3 xullo 1998 (AS 1998\2416) rec. 2792/1998 e 15 xullo 1998 rec. 624/1996– o desaxuste entre a resolución xudicial e os termos en que as partes formulan validamente as súas pretensións, ao conceder máis, menos ou cousa distinta do pedido, contrariando así o denunciado artigo 24 CE, na medida que significa unha vulneración do principio dispositivo e constitúe unha efectiva denegación do dereito á tutela xudicial, sempre que a desviación sexa de tal natureza que supoña unha modificación substancial do obxecto válido do proceso, coa conseguinte indefensión e subtracción ás partes do verdadeiro debate contraditorio, porque a incongruencia supón precisamente –ao alterar os termos de debate procesual– defraudar o principio de contradición (SSTC 167/1987 [RTC 1987\167]; 144/1991 [RTC 1991\144]; 183/1991 [RTC 1991\183]; 59/1992 [RTC 1992\59]; 88/1992 [RTC 1992\88]; 44/1993 [RTC 1993\44]; 369/1993 [RTC 1993\369]; 172/1994, do 7 xuño [RTC 1994\172]; 60/1996, do 15 abril [RTC 1996\60]; e 98/1996, do 10 xuño [RTC 1996\98]). E máis exactamente, precisou o intérprete máximo da Constitución que –en concreto– a chamada incongruencia extra petita adquire mesmo relevancia constitucional cando o desaxuste entre o resolto e o obxecto do debate «sexa de tal entidade que se poida constatar con claridade a existencia de indefensión, polo cal require que o pronunciamento xudicial recaia sobre unha cuestión non incluída nas pretensións procesuais (ou rexeitada como obxecto de debate por decisión consentida e firme, segundo entendemos), impedindo así ás partes efectuar as alegacións pertinentes en defensa dos seus intereses relacionados co decidido» (SSTC 20/1982 [RTC 1982\20]; 14/1984 [RTC 1984\14]; 109/1985, do 8 outubro [RTC 1985\109]; 1/1987, do 14 xaneiro [RTC 1987\1]; 168/1987, do 29 outubro [RTC 1987\168]; 156/1988 [RTC 1988\156]; 228/1988 [RTC 1988\228]; 8/1989 [RTC 1989\8]; 58/1989 [RTC 1989\58]; 125/1989 [RTC 1989\125]; 211/1989 [RTC 1989\211]; 95/1990 [RTC 1990\95]; 34/1991 [RTC 1991\34]; 144/1991, do 1 xullo [RTC 1991\144]; 88/1992 [RTC 1992\88]; 44/1993 [RTC 1993\44]; 125/1993 [RTC 1993\125]; 369/1993 [RTC 1993\369]; 172/1994 [RTC 1994\172]; 222/1994 [RTC 1994\222]; 311/1994 [RTC 1994\311]; 91/1995 [RTC 1995\91]; 189/1995, do 18 decembro [RTC 1995\189]; 191/1995, do 18 decembro [RTC 1995\191]; 13/1996, do 29 xaneiro [RTC 1996\13]; 60/1996, do 15 abril [RTC 1996\60]; e 98/1996, do 10 xuño [RTC 1996\98]...). E pola súa banda, a xurisprudencia ordinaria parte da mesma base de que a congruencia ten o seu fundamento nos principios dispositivo ou de achega de parte e de contradición, e que tamén ten raíz no dereito á tutela xudicial efectiva e á non indefensión constitucionalmente consagrados (STS do 16 febreiro 1993 [RX 1993\1175]); e conforme a súa doutrina, o artigo 359 da Lei de axuizamento civil impón que as sentenzas sexan congruentes coas demandas e demais pretensións oportunamente deducidas no preito, o que exixe unha correspondencia entre a parte dispositiva da sentenza e as peticións e resistencias das partes, de forma que tal exixencia non se cumpre «cando a resolución concede máis do pedido, menos do aceptado pola parte demandada, cousa distinta do solicitado» ou cando manifeste desviación da cuestión litixiosa por alterar de oficio os fundamentos da pretensión» (SSTS do 15 decembro de 1994 [RX 1994\10097] e 12 xullo de 1993 [RX 1993\5670]); en palabras das SSTS do 14 xaneiro de 1997 (RX 1997\25) e do 2 xuño de 1997 (RX 1997\4617), para apreciar incongruencia é necesario confrontar a parte dispositiva da sentenza co obxecto do proceso delimitado polos seus elementos, subxectivos e obxectivos, causa de pedir e petitum, ben que tal confrontación non significa unha conformidade ríxida e literal cos pedimentos dos suplicos dos escritos (STS do 4 marzo de 1996 [RX 1996\1965]), abondando que a resolución se adecúe substancialmente ao solicitado, dado que no proceso laboral o principio dispositivo ten menos rigor que no civil, polo que non é incongruente que o xuíz social aplique por derivación as consecuencias legais dunha petición, aínda que non fosen solicitadas expresamente polas partes, se veñen impostas por normas de dereito necesario, ou que se concedan efectos non pedidos polas partes sempre que se axusten ao obxecto material do proceso (STS do 16 de novembro de 1993 [RX 1994\1175]); pero si que existe incongruencia se se alteran «de modo decisivo os termos en que se desenvolve a contenda, subtraendo ás partes o verdadeiro debate contraditorio proposto por elas, con mingua das súas posibilidades e dereito de defensa, e ocasionando unha resolución non axustada substancialmente ás recíprocas pretensións das partes» (STS do 1 de febreiro de 1993 [RX 1993\1151]).
Así, ao actor recoñecéuselle a IP total derivada de enfermidade común e, no suplico da demanda, solicítase de IP absoluta e que esta é derivada de accidente de traballo. Polo tanto, certa razón asiste á mutua impugnante do recurso cando indica que o pronunciamento sobre a continxencia se condiciona ao éxito da pretensión da petición da incapacidade absoluta pero, dunha análise complementaria das actuacións, en concreto da acta de xuízo, a parte demandante ratifícase na demanda e indica que a incapacidade deriva de accidente e non de enfermidade común e que, dadas as súas lesións, procede IP absoluta, polo que se estaba a introducir no debate a determinación sobre a continxencia da incapacidade permanente concedida en vía administrativa.
Non obstante o anterior, a Sala considera que non procede a radical medida da nulidade neste caso posto que se vai coincidir coa sentenza impugnada no sentido de desestimar a pretensión de grao e tamén respecto á continxencia, tendo en conta que se ten coñecemento da STSX de Galicia do 12.3.2012 (Rec. 2090/2010) que declara axustada a dereito a sentenza de instancia e a alta médica con data do 5.5.2009, cuxo período de IT é un dos antecedentes da incapacidade permanente que se estuda na sentenza impugnada nestes autos, e onde declaramos que: “A xulgadora de instancia chega á conclusión razoada de que o demandante tiña unha patoloxía de base e sufriu o día 29.9.2008 unha crise no lugar de traballo, pero o devandito proceso agudo quedou resolto na data da alta emitida pola mutua... e aínda que conste unha baixa o 6.5.2009, foi recoñecido polo facultativo do INSS en xullo de 2009 e propúxose declaralo afecto de IPT, o que indica que as doenzas estaban xa determinadas e eran definitivas. Tampouco resultou acreditado que as patoloxías se manifestasen ou agravasen como consecuencia do traballo, pois non existe proba ningunha do devandito nexo causal. E tal apreciación, que en conciencia confire o artigo 97.2 da Lei de procedemento laboral quen coñeceu e xulgou en instancia única, non foi desvirtuada pola parte recorrente, que se limita unicamente a discrepar da valoración da proba efectuada pola maxistrada de instancia e a efectuar unha serie de hipóteses ou deducións de marcado carácter subxectivo, para chegar á conclusión de que se atopaba na situación a que se refire o artigo 128.1.a) da Lei xeral da Seguridade Social“. Como feito probado indicábase: “Na data da alta a crise coronaria aguda sufrida estaba resolta, restando arteriosclerose con afectación coronaria e sistémica. A nivel cardíaco a situación é estable e non hai datos de isquemia. Foi dado de baixa por continxencia común o 6.5.2009 co diagnóstico de cardiopatía isquémica e claudicación marcha.”.
Polo tanto, a situación anterior á incapacidade permanente non mostraba secuelas derivadas de accidente de traballo, polo que a posterior IP total non derivaría desta continxencia e, por tanto, resulta contrario á celeridade propia da xustiza social e ao proceso sen dilacións indebidas declarar a nulidade de actuacións cando a maxistrada de instancia non podería resolver de forma contraria ao xa exposto.
Terceiro. Seguidamente preténdese a modificación dos feitos probados 2º e 4º.
Débese lembrar que o recurso de suplicación é de natureza extraordinaria e, a diferenza do recurso ordinario de apelación (en que o tribunal ad quem pode revisar ex novo os elementos fácticos e consideracións xurídicas da sentenza impugnada), o devandito recurso –a xeito de pequena casación– non faculta o tribunal senón para analizar os concretos motivos do recurso, que han de ser canalizados pola vía dos parágrafos a), b) ou c) do artigo 191 da Lei de procedemento laboral (hoxe 193 da Lei de xurisdición social). Non é posible ignorar que, dada esa extraordinaria natureza do recurso de suplicación, da doutrina asentada respecto a este se desprende unha serie de “regras básicas”, cuxa finalidade é evitar que a discrecionalidade xudicial se extralimite ata o punto de transformalo nunha segunda instancia. Estas regras, no que aquí interesa, pódense compendiar do seguinte modo:
1°) A revisión de feitos non faculta o tribunal para efectuar unha nova valoración global e conxunta da proba practicada, senón que esta debe operar sobre a proba documental ou pericial alegada que demostre patentemente o erro de feito, ben entendido que a súa apreciación non pode entrañar denegación das facultades valorativas da proba atribuídas ao xulgador a quo, a quen corresponde, en virtude do disposto no artigo 97 da Lei de procedemento laboral, apreciar todos os elementos de convicción achegados ao proceso e declarar, en función destes, os que considere probados. Débense citar o documento ou documentos ou proba pericial que, debidamente identificados e existentes en autos, mediante a referencia exacta dos folios –non é correcto que se diga xenericamente que constan no procedemento– faga patente, de xeito claro, evidente e directo, de forma contundente e incuestionable, sen necesidade de acudir a hipóteses, conxecturas, suposicións ou argumentacións máis ou menos lóxicas, naturais ou razoables, o erro en que puidese incorrer o xulgador.
2°) Non é posible admitir a revisión fáctica da sentenza impugnada con base nas mesmas probas que lle serviron de fundamento, en canto non é aceptable substituír a percepción que delas fixo o xulgador por un xuízo valorativo persoal e subxectivo da parte interesada (Sª TS do 2 de maio de 1985).
3º) No suposto de documento ou documentos contraditorios e na medida que deles se poidan extraer conclusións contrarias e incompatibles, debe prevalecer a solución fáctica realizada polo xuíz ou tribunal de instancia, órgano xudicial soberano para a apreciación da proba (STC 44/1989, do 20 de febreiro e 24/1990, do 15 de febreiro). Así mesmo, na valoración de contraditorios informes periciais débese ter en conta o que servise de base á resolución impugnada, salvo que notoriamente se demostre o erro en que incorreu o xuíz de instancia na súa elección, por ter o postergado ou rexeitado unha maior credibilidade (sentenzas do Tribunal Supremo do 22.5.1984, 24.12.1986 e 22.12.1989, entre outras).
4°) Non se pode asentar na relación de feitos probados calquera anticipación de conceptos de dereito ou redaccións valorativas, que teñen o seu lugar reservado na fundamentación xurídica.
Pois ben, respecto ao feito probado 2º admítese todo o que concirne ás baixas por IT e no que se acomoda á sentenza ditada por esta Sala a que se fixo referencia no fundamento xurídico anterior. O restante é intranscendente polo que, a continuación do indicado no referido feito pola maxistrada de instancia, ao non ser incompatible co que se vai engadir, deberá indicarse: “Iniciada a situación de IT o día 29.9.2008, foi dado de alta o 5.5.2009 e o día 6.5.2009 vólvenlle dar a baixa por IT os servizos médicos da Seguridade Social. O demandante impugnou a alta de IT derivada de accidente de traballo.”.
En canto á modificación do feito probado 4º, co fin de indicar a base reguladora do accidente de traballo, rexéitase posto que contén concepto xurídico non aceptable na relación fáctica e non os cálculos en virtude dos cales se obtería a devandita base.
Cuarto. Dos feitos probados dedúcese que o demandante iniciou IT derivada de accidente de traballo o día 29.9.2008 por síndrome coronaria intermedia, e foi dado de alta o día 5.5.2009 e o día 6.5.2009 vólvenlle dar a baixa por IT os servizos médicos da Seguridade Social. Como indicou a Sala, na data da alta a crise coronaria aguda sufrida estaba resolta, restando arteriosclerose con afectación coronaria e sistémica. A nivel cardíaco a situación é estable e non hai datos de isquemia. Foi dado de baixa por continxencia común o 6.5.2009 co diagnóstico de cardiopatía isquémica e claudicación marcha.
Polo tanto, a posterior incapacidade permanente non derivaría de continxencia profesional, tendo en conta que, aínda que é certo que a inicial baixa foi derivada da devandita continxencia, na data da alta a crise aguda se encontraba resolta, o demandante mostraba unha patoloxía previa de base, e lle restaba arteriosclerose con cardiopatía isquémica, polo que é conforme dereito a consecuencia de que a continxencia da IP total é común e non profesional.
Polo que se refire ao grao de incapacidade, o recorrente pretende que as secuelas son constitutivas de IP absoluta, pero do inalterado feito probado 5º dedúcese que pode realizar tarefas sedentarias que non impliquen esforzo nin perfecta audición e, por tanto, o recurso de suplicación debe ser desestimado e confirmarse a sentenza impugnada».
Así como a parte dispositiva que é a seguinte:
“Resolvemos:
Desestimamos o recurso de suplicación interposto pola representación procesual de José Luis Domínguez González contra a sentenza do 22.3.2010 ditada polo Xulgado do Social nº 3 de Vigo, en proceso sobre incapacidade permanente promovido polo recorrente contra o INSS, TXSS, Mutua Fremap e Hipólito Domínguez Carrera, e confirmamos a sentenza de instancia”.
A Sala acorda
Que procede rectificar de oficio a resolución desta Sala do 31.5.2013 ditada nas presentes actuacións, o que se fai no sentido que consta nos fundamentos de dereito do presente auto.
Notifíquese ás partes e advírtase de que contra esta resolución non cabe recurso ningún. Non obstante o dito no parágrafo anterior, na medida en que se debe entender que este auto se integra na resolución que aclara, corrixe, emenda ou complementa, o prazo para interpoñer o recurso que caiba contra a devandita resolución orixinaria reiníciase a partir do momento en que as partes sexan notificadas deste auto. Se algunha das partes interesadas nestas actuacións tiver xa presentado, preparado ou anunciado o pertinente recurso contra a resolución orixinaria aclarada, corrixida, emendada ou complementada, a súa actuación considérase válida para todos os efectos, sen prexuízo de que, á vista deste auto, poida completala no prazo que con el se abre.
Así, por este noso auto, pronunciámolo, mandámolo e asinámolo.
Advírtese o destinatario que as seguintes comunicacións se farán fixando copia da resolución ou da cédula no taboleiro de anuncios da oficina xudicial, salvo o suposto da comunicación das resolucións que deban revestir forma de auto ou sentenza, ou cando se trate de emprazamento.
E para que conste e sirva de notificación á empresa Hipólito Rodríguez Carrera, expido e asino este edicto.
A Coruña, 10 de xuño de 2013
A secretaria xudicial
